9°
Çağın hastalıkları arasında en ön sıralarda yer alan diyabet (şeker hastalığı), ölümcül fazlası hastalığın teşekkülünde birinci sırada rol oynayan ve dünyanın her yerinde çok vakitgelen olarak görülen bir hastalık türüdür. Hastalığın tam adı olan Diabetes Mellitus, Yunancada şekerli idrar manasına gelir. Sağlıklı şahıslerde açlık kan glukoz seviyesi 70-100 mg/dL aralığındadır. Kandaki şeker seviyesinin bu aralığın üstüne çıkması, genelde diyabet hastalığına işaret eder. Hastalığın sebebi insülin hormonu üretiminin rastgele bir amaçla yetersiz olması ya da hiç olmaması, ya da beden dokularının insüline karşı duyarsız duruma gelmesidir.
Birçok değişik çeşidi tespit edilen diyabet hastalığının en vakitgelen görülen ve genelde 35-40 yaş üzeri şahıslerde meydana çıkan türü Tip 2 diyabettir. Bir diğer adı insülin direnci olan Tip 2 diyabette pankreasta insülin üretimi yeterli bulunduğu halda hücrelerde insülin hormonunu algılayıcı reseptörlerin çalışmaması sebebiyle bu hormona karşı duyarsızlık gelişir. Bu halda kan şekeri insülin doğrulusunda dokulara taşınamaz ve kan glukoz seviyesi normalin üstüne çıkar. Bu hal ağız kuruması, kilo kaybı, çok su içme ve çok yemek yeme şeklinde bulgular ile kendini gösterir.
Birçok değişik mühim hastalığın teşekkülünde birincil namacıyla olarak karşımıza çıkan Tip 2 diyabette tedavi ilkelerine tam olarak uyulması büyük ehemmiyet taşır. Uzun vakit yüksek seyreden kan şekeri; kardiyovasküler sistem, böbrekler ve gözler başta olmak üzere bütün bedende kalıcı hasarlara yol açtığından diyabet teşhisi eklenilen şahısler hemen diyabet eğitimi almalı, diyetisyen doğrulusunda ideal görülen beslenme programına tam olarak uymalıdır.
Diyabet (Şeker Hastalığı) nedir?
Halk arasında genel olarak şeker hastalığı olarak tabir edilen Diabetes Mellitus, genel olarak kanda glukoz (şeker) seviyesinin normalin üstüne çıkması, buna bağlı olarak normalde şeker içermemesi gereken idrarda şekere rastlanmasıdır. Farklı türevleri tespit edilen diyabet hastalığı, ülkemizde ve dünyada en sık rastlanan hastalıklar arasında yer alır. Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun sağlamış bulunduğu istatistiki bilgilere göre her 11 yetişkinden biri diyabet hastalığına sahip olmakla beraber her 6 saniyede 1 şahıs diyabet kaynaklı problemler sebebiyle hayatını kaybetmektedir.
Diyabet (Şeker Hastalığı) bulguları nelerdir?
Şeker hastalığı, şahıslerde kendini üç asli sendrom ile gösterir. Bunlar normalden çok yemek yeme ve doymama hissi, sık idrara çıkma, ağızda kuruluk ve tatlılık hissi ve buna bağlı olarak aşırı su içme talebi olarak sıralanabilir. Bunun haricinde şahıslarda görülebilecek diğer diyabet bulguları şu şekilde sıralanabilir:
Halsizlik ve yorgunluk hissi
Hızlı ve istemsiz kilo kaybı
Bulanık görme
Ayaklarda anlaşma ve karıncalanma şeklinde rahatsızlık hissi
Yaraların normalden daha geç iyileşmesi
Ciltte kuruluk ve kaşıntı
Ağızda aseton aynısı koku oluşumu
Diyabet (Şeker Hastalığı) tanısı nasıl konulur?
Diyabet tanısında sarfedilen en asli iki test açlık kan şekeri ölçümü ve şeker yükleme testi olarak da tanınan Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)’dir. Sağlıklı şahıslerde açlık kan şekeri seviyesi ortalama 70-100 mg/Dl arasında değişkenlik gösterir. Açlık kan şekerinin 126 mg/Dl’nin üstünde olması, diyabet tanısının koyulabilmesi amacıyla yeterlidir. Bu değerin 100-126 mg/Dl arasında olması halinde şahıse OGTT uygulanarak aç olmama kan şekeri araştırılır. Öğün başlangıcından 2 saat sonra kan şekerinin ölçülmesi neticesinde kan glukoz seviyesinin 200 mg/Dl’nin üstünde olması diyabet hastalığının, 140-199 mg/Dl aralığında olması saklı şeker adı verdiği pre-diyabet dehemmiyetinin göstergesidir. Bunların yanı sıra aşağı yukarı son 3 aylık kan şekerini yansıtan HbA1C testinin %7’den yüksek olması diyabet tanısını işaret eder.
Şeker hastaları nasıl beslenmeli?
Diyabet hastaları genelde özel bir diyet uygularlar. Diyabet diyeti ya da diyabet beslenmesi en sıhhatli yiyecekleri ölçülü miktarlarda yemek ve derli toplu yemek saatlerine bağlı kalmak manasına gelir. Şeker hastalarının beslenme düzeninde, natural olarak gıda yönünden zengin, yağ ve kalori yönünden düşük olan sıhhatli bir beslenme tercih edilmelidir. Temel amaçlar meyveler ve sebzelerle tam tahıllardır. Esasında diyabet beslenmesi fazlası şahıs amacıyla en iyi beslenme planlarından biri olabilir. Diyabetiniz ya da prediyabetiniz varsa, hekiminiz büyük ihtimalle sıhhatli bir beslenme planı geliştirmenize yardımcı olması amacıyla bir diyetisyene görünmenizi önerecektir.
Bu beslenme düzeni kan şekerinizi (glikoz) denetim etmenize, kilonuzu yönetmenize ve yüksek tansiyon ve yüksek kan yağları gibi kalp hastalığı risk faktörlerini denetim etmenize yardımcı olabilir. Şeker hastalığında derli toplu denetim şarttır. Şeker diğer pek çok hastalığı tetikleyebileceği amacıyla derli toplu sıhhat taraması gerektirir. Yanlızca beslenme düzeni değil derli toplu denetimde check up nasıl yapılır sorusunun yanıtında da yer aldığı üzere, diyabet hastaları yönünden hayati ehemmiyetde olacaktır.
