Dolar Seferberliği ”Bankalara Yeni Yükümlülükler Getirildi”

Yüksek cari açığa karşın seçim evvel dolar kurunda sert artış istemeyen hükümet, her gün yeni birkaç planlamaye imza atıyor. Merkez Bankası, döviz mevduatları azaltmaları tarafında bankalara bugün yeni amaç ve yükümlülükler getirdi.

TCMB, bankalara yeni dövizden dönüşüm amaçleri ve tahvil sorumlulukları getirdi. Bankacılar, son planlamalerin mevduat faizinde artış getirebileceğine işaret etti.

Merkez Bankası (TCMB), liralaşma stratejisi kapsamında bankalar amacıyla önümüzdeki altı ay amacıyla geçerli olacak yeni dövizden TL’ye dönüşüm amaçleri ve tahvil sorumlulukları belirledi.

TCMB son kararlarıyla bankaları her ay milyarlarca dolar eş sayısal değeri döviz cinsi mevduatı TL’ye çevirmeye zorlarken, bankalar amaçleri tutturamazlarsa Hazine tahvilleri başta olmak üzere yeni yükümlülüklerle karşı karşıya kalacaklar.

MEVDUAT FAİZİNDE ARTIŞ BEKLENTİSİ

Bankalara en az yüzde 60 TL cinsi mevduat hedefi getiren TCMB bu hedefin altında kalan bankalar amacıyla maliyetleri artıran planlama farkılıkları yapar iken, bankacılar bu amaca ulaşmak isteyen bankaların TL mevduat ve KKM hesaplara verdikleri faizi yükselteceğini ön görü ediyorlar.

Şu anda bankaların yüksek hacimli TL mevduata verilen faiz yüzde 30’u aşarken, yeni planlamaler her ay dövizden TL’ye mevduat geçişi gerektirdiği amacıyla mevduat faizlerinde yeni yükselişler de kaçınılmaz görünüyor. Benzer artışlar KKM’de de bekleniyor.

Bankaların TL cinsi üç aya kadar mevduat hesaplarına verdikleri ortalama faiz kasım ayı başında yüzde 20 seviyesindeydi. TCMB’nin bankaların bilançosunda TL’nin sayısını artırmayı amaçleyen planlama farkılıklarınin sonrasında üç aya kadar ortalama mevduat faizi nisan ayı başında yüzde 29 seviyesina yükseldi.

DÜZENLEMENİN AYRINTILARI

TCMB, Resmi Gazete’de mecburi karşılık ve menkul değer tesisine dair tebliğlerde değişiklık yapar iken ilaveten bankalara makale ile iki talimat da gönderdi.

Buna göre daha evvelce TL mevduat payı yüzde 50 altında kalırsa 7 puan ek menkul değer, bundan sonra devlet tahvili tesis etmek mecburiyetinde olan bankalar bundan sonra yüzde 60 altında kalınca 7 puan ek menkul değer tesisinde bulunacak.

Ayrıca bankalar, nisan sonundan eylül sonuna kadar, döviz mevduattan TL mevduata dönüşümü belirli miktarda sağlayamamaları durumunda ek menkul değer tutacaklar.

Buna göre bankalar, 28 Nisan’dan 29 Eylül’e TL’ye dönüşüm seviyesi aylık yüzde 5’in altında kalırsa eksik kalan tutar kadar menkul değer ayıracak. Böylece 31 Mart’tan 27 Haziran’a kadar TL’ye dönüşüm seviyesi yüzde 15’in altında kalan bankalar 5 puan ek menkul değer tesisi yapacak.

Ayrıca 27 Haziran’dan 29 Eylül’e TL’ye dönüşüm seviyesi aylık yüzde 3’ün altında kalırsa eksik kalan tutar kadar menkul değer ayırılacak. Böylece 31 Mart’tan 29 Eylül’e kadar TL’ye dönüşüm seviyesi yüzde 24’ün altında kalan bankalar, 5 puan ek menkul değer tesisi yapacak.

Kredilere dair değişiklıklerde ise 29 Aralık’tan itibaren kullandırılan kredilerin ikinci kademede yer alanları amacıyla yüzde 90 yerine yüzde 150 menkul değer ayrılacak. Böylece referans miktardan belirli bir miktarda yüksek faiz seviyesi tespit edilen gereksinim kredilerinde menkul değer tesisi seviyesi yüzde 90’dan yüzde 150’ye yükselecek.

TL mevduatın toplam mevduat amacıyladeki paylardan düşük olanı yüzde 60’ın altında kalan bankalar amacıyla 28 Nisan’dan itibaren ek 5 puan turist para mecburi karşılık seviyesi da uygulayacak.

TCMB ilaveten teminat sisteminde bankaları uzun vadeli sabit kuponlu Hazine tahvili tutmaya daha da teşvik edecek değişiklığa gitti. TCMB bankalara dün gönderdiği makaleda daha evvelce TÜFE’ye endeksli tahviller amacıyla yüzde 70 olan iskonto seviyesinı yüzde 80’e yükseltti.

TCMB REZERVİ AYDA 5 MİLYAR DOLAR ARTABİLİR

Özel sektörden bir bankacı, “Her banka bilançosu değişik fakat pratikteki uygulamaya bakınca sektör amacıyla yüzde 50 olan alt seviye yüzde 60 oldu. Her ay amacıyla yüzde 5 dolardan dönüşüm hedefi ve takiben gelen turist para mecburi karşılık sorumlulukları de hesaba katıldığında bütün sektörün yüzde 60 üzeri miktar amaçleyeceği net diyebiliriz. Bütün bankaların benzer yönde adımlar atması durumunda TCMB’ye aylık 5-6 milyar dolar rezerve katkı sağlayacak mevduat değişimi getirebileceğini hesaplıyoruz fakat uygulamaya göre değişebilir” dedi.

Bankacı, sektörde bu adımların TL cinsi mevduat ve KKM faizlerinde artış olarak yansıması beklediğine de ilgi çekerek, “Dönem devre kampanyalarla kısa vadeli olarak, ya da daha ilgi çekici olarak TL KKM ve TL mevduat faizlerinde ilgi çekici yükselişler görmeyi bekliyoruz. Bu kaçınılmaz” dedi.

TCMB dün de deprem başta olmak üzere vatan dışından sağlanan kaynak girişlerinde dolar karşılığı TL swap piyasasında kotasyon yöntemiyle ve 1 hafta vadeli olarak yapılan prosedürlerin, fonların kullandırılmasına aracılık edecek bankalarla daha uzun vadelerde de gerçekleştirilebileceğini de açıklamıştı.

Mevcut yapılan politikalarda kur, kredi, mevduat ve Hazine tahvillerinde yön kamu doğrulusunda belirleniyor. Ekonomi idaresi kur politikasındaki bu vakitci “istikrarlı TL” olarak tanımlıyor.

SEÇİM ÖNCESİ KUR ARTIŞI İSTENMİYOR

Mevcut siyasetler ile dolar/TL’nin kamu doğrulusunda seçim evvel olması gerektiğinden daha alçakta fiyatlandığı ve TL’nin değer kaybetmesi gerektiğine dair çoğalan görüşler dövize ilgiyi artırıyor.

Bankacılar son devrede atılan TCMB’nin attığı bütün adımların döviz talebini azaltma ya da ülkeye döviz girişini artırma ortak hedefi taşıdığını, seçimlere kadar benzer adımların devam edebileceğini öngörüyor.

TL dolar karşısında 6 Şubat’taki depremden bu yana geride bıraktığımız iki ayda yüzde 2,24 değer kaybetti. Seçime yaklaştıkça değer kayıpları deprem evveli devreye göre günlük olarak bir miktar sürat kazansa da son derece sınırlı seviyelerde. İhracatçılar ise rekabetçiliğini kaybettiği amacıyla kamudan TL’de yeni değer kayıpları talep ediyor.

Günlük sınırlı kayıplarını devam ettiren dolar/TL bugün 19,26 seviyesinde prosedür görürken 14 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimler evvelki siyasi ilerlemeler piyasalarda ana gündem maddesi olarak izleniyor.

Küresel piyasalarda ise ABD Merkez Bankası’nın (Fed) maddi sıkılaştırmayı gereğinden uzun vakit sürdürdüğü tarafında kaygılar tarım dışı istihdam bilgilerinin önemini artırırken ABD borsası bugün resmi tatil nedeniyle kapalı.